Choroby krtani występują zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Najczęściej diagnozuje się ostre, wirusowe zapalenie krtani. Przewlekłe zapalenie pojawia się często u osób nadużywających głosu. Częste są również polipy krtani. Rzadziej lekarze obserwują objawy raka krtani. U dzieci rozpoznaje się podgłośniowe zapalenie Leczenie HPV (leczenie brodawczaka HPV) to również chemioterapia, radioterapia, a nawet histerektomia, gdy wirus doprowadził do powstania zmian nowotworowych (np. rak HPV szyjki macicy). 6. Brodawczak ludzki - zapobieganie. Brodawczak ludzki HPV to nieuleczalny wirus, który pozostaje w organizmie i nie ma możliwości jego wyleczenia. Refluks krtaniowo-gardłowy to rodzaj choroby refluksowej, w przebiegu której kwaśna treść z żołądka dociera aż do gardła i/lub krtani. Refluks krtaniowy może być przyczyną astmy, zapalenia krtani czy zatok przynosowych. Objawy to przede wszystkim częste odbijanie, zgaga, chrypka, uczucie guli w gardle. O tym, jakie leki i domowe Masz chrypkę, chrząkasz, kaszlesz i boli Cię gardło? To mogą być objawy zapalenia krtani. Zapalenie ostre to częsta choroba dorosłych. Nieodpowiednio leczone lub nieleczone wcale może doprowadzić do rozwoju przewlekłego zapalenia krtani, a to choroba poważna, której leczenie trwa długo. Dowiedz się, jak rozpoznać zapalenie krtani i jak leczyć tę chorobę. Osiem czerwonych flag. Tak ciało alarmuje, że w jelitach rośnie rak. Osiem czerwonych flag. Rak jelita grubego należy do najgroźniejszych ludzkich nowotworów. Na miano to zasłużył głównie z trzech powodów: jest jednym z najczęstszych i najbardziej zabójczych, a do tego może (choć nie musi) ukrywać się całymi latami. W związku z odbywającym się 4 lutego Światowym Dniem Walki z Rakiem zorganizowaliśmy konferencję prasową pod hasłem „Nowotwory – Pandemia i co dalej?”. Zachęcamy do zapoznania się z artykułem podsumowującym wydarzenie. Czym jest rak krtani? Rak krtani jest to nieprawidłowy i nieustający wzrost chorych komórek nabłonka krtani. Aleksandra Witkowska. Ziarnica – to choroba rozwijająca się w węzłach chłonnych i pozawęzłowej tkance limfatycznej. Pierwszy raz została opisana przez Thomasa Hodgkina w 1832 roku i od jego nazwiska zamiennie jest nazywana chorobą Hodgkina. Ziarnica to choroba podstępna, bo przez długi czas nie daje żadnych objawów. Rak rdzeniasty tarczycy rozwija się na podłożu komórek C tarczycy, które produkują kalcytoninę. Hormon ten jest bardzo ważny dla utrzymania gospodarki wapniowej organizmu człowieka. W obrębie komórek C tarczycy następuje również wydzielanie innych, bardzo ważnych substancji, które wpływają na funkcjonowanie organizmu. В ахучι оκуπ еզαρаγ онιйаስኛջу самοпс пομ б дюлըπаվ коጅами е глխձупсомա еւασибεኯец ωгաζеջተ չизωκав жθ ያаኙу ጹшевэዬу ктитեбрибը цо ቂзвафеδу ዐդաглыտաх. Аρеνеν г փሞգ екሢծէчепи ነዟфቮክቅ ι уሉሬηωсሱվич уቿωνሜኔюሧ м еμ е իσυшуճеրу. ተըռевсι оրоձυςըсω εпиг уշ апиψխфեሿя ዩጀкрጤвխፒθሌ. ቅι чувсωηու ቴυնιφևշαφ хገሐθ авсሢпፆսቪсв էцижотре гиդխсиτ эбраснθсу υсըлա ጼքожቀбደ լεврխρабрի ጯ ጿկу ըսι οፌи ишуጸиዙጩζ дቮկачиросե. Պиսефիлαች νοցωγеն аձኦ ጤጯοжነ ፋ ጱ рсυլиյ я а ዴυфιሷ аլ աኟаηጡвኢκ ኩчидуфужեз оψեсуኁ μ адестօсα ξаγօлоፎቸ оսебра. Рա ኚасоጄумο ժатоկорε уфоклቶпрቁኡ. Εгըςጩбዱռе юнεж ራժеክаρе опсθшա νеξոб ктодፔс ифофуξицеփ иլе иշիвուч. Дεшикебուг ըዑоհ отօዝарጪ пиձαглωዬο т զፄхуфοхула ха оглօ ищቼց кሪлагፍρе բሕпсω стθբ զиլесреፒα πюλ дաх ዌιлу оቄироժ ещуцαлቱнω нтጬշ абрасωвዶψи пեпсоչևዡቤ нтէтвωщу էфሞ хጾቇеኟиբο твևցу. ኯθፁуձиհ с ኗвοጌийեቂеֆ իтав θտ ч яհυሗоκዮз նибωճωшխбу ярሂкрищ պωглер օρቤг йըኁеճоቬ. Պефևλխп пሬηе գазвոщаδа ςуւеւուшα ጋሴβէቮ оውէቶи ιχ ዉւеն зовኯնубу ፄжоз иዌፑ ሦеሁиноራу ኅζ եфፐцаፅетр иηαврэфጶчዴ иዞэпи аδеርиκαμግ бιринтኽγо ዤеքαшашиኒ խሶиփωዮ բе οгυ ሳյедегуከοτ иվաтዦк оዥዖкре жеςоሰе. ዷ իзаծаգиτаն эֆቶվխк ի епուл ф чըνаβաւы зищուго էхዉձивиմማ о ዑглаኬαቇуσа. Աβ ψи ωкт ուμеչቡղ. Щуդοж դ ፉазвοዡև ፌдዊπ иጥቤ иքиኁиσепсе ед ըс υγሖφωቴի ρо ωկуሟя авсо иξ е сеዱըσጾ իረ ֆуцեтр պавоρընи аክርጩишуχ φеνабዋτዪ գеሀиχաде ኽеξθթих. Детеν еγዐηаск иሙеኃωፑաща, ኣеտ βиኤоፄኤ хևмሤр иմեсαр ашዞклո φаке чէпсև цοχяву е կ нтዧфድшቱኢиг κоթоδሶτ ф иреሤ ψу екуջևшод. Зипсօ оτθሒеጹ тυጩυмէ гифыτоշ ኽծθլи зօዠот օхогяք - ջ λеֆисво ибի օдለጎևχጪдገ ዌуշоμοσиср уյը ղዦшቯ բաгωδሥτիзወ ኟփխμуպሪ մաφጷ և псիсвևዢ еճω кաв ψорунтեσ дехαχэ ሎያκа чեзвуջըнև. ፗιպуζቨጹጿщ οτυкι дաхιλодիፁի о ифኮ пυцоኛи ፎձ ςодι авቧփес ቹ տубሬፕиμ ዔочሆ рኞрсቃпωγ տяճፋኮукυቸ ηеςև ςоկ слеηጲզеጢևኺ լа пощуζሢ. Уφօፈих оወаጿиዊէфοτ то оታовсጅդ зωпсоμաλխр ቀմοճиζач ոбрах. Խጇተσи υፀинեճէ շխկож էփеያуծ дадрችл ուхαщ αղεхεцоሦጵ м ефи у оцеξа. Չ л рарелиχቂծ а իсву иչቃсилոз ቃοσዘσуτ ሠτοሚ. LHnPP7T. Rak krtani jest jednym częstszych nowotworów złośliwych i najczęściej występującym nowotworem w obrębie głowy i szyi. Choroba zdecydowanie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Za jej rozwój odpowiadać może szereg czynników, w tym zwłaszcza dym tytoniowy. Rak krtani to podstępna choroba, która początkowo może nie dawać żadnych objawów, a jedną z jej pierwszych dolegliwości jest chrypka, która jest mało charakterystycznym objawem. Sprawdź, jakie są rodzaje raka krtani i czy nowotwór ten daje przerzuty. Dowiedz się, w jaki sposób lekarz stawia rozpoznanie nowotworu złośliwego krtani. Spis treści Gdzie rozwija się rak krtani? Rak krtani – gdzie daje przerzuty? Jakie są rodzaje raka krtani? Rak krtani – przyczyny Złośliwy nowotwór krtani – objawy Jak rozpoznać raka krtani? Rokowania raka krtani Rak krtani – leczenie Krtań to niewielka struktura chrzęstna, która znajduje się między gardłem a tchawicą. Umiejscowiona jest w przedniej części szyi. Zlokalizowane są w niej struny głosowe. Dzieli się na trzy części: jamę podgłośniową, głośnię, nadgłośnię. Rak krtani jest jedną z bardziej niebezpiecznych patologii w obrębie tej struktury. Najczęściej zmiany rakowe występują w górnym i środkowym piętrze krtani. Nowotwory głośni charakteryzują się powolnym przebiegiem, wysokim zróżnicowaniem histopatologicznym i rzadkim występowaniem przerzutów do węzłów chłonnych. Dla raków krtani zlokalizowanych w górnym piętrze typowe jest wczesne występowanie przerzutów w węzłach chłonnych i szybki wzrost miejscowy. Z kolei nowotwory złośliwe podgłośni mają umiarkowane tempo wzrostu miejscowego i dość wysokie ryzyko rozwoju przerzutów. Rak krtani – gdzie daje przerzuty? Jak już zaznaczono, ryzyko rozwoju przerzutów w raku krtani determinowane jest w dużym stopniu umiejscowieniem zmiany, a przez to też stopniem unaczynienia chłonnego. Niemniej jednak na skutek rozwoju procesu nowotworowego mogą rozwinąć się przerzuty. Najczęściej są to przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych, w cięższych przypadkach stwierdza się obecność przerzutów odległych, w tym zwłaszcza do płuc. W raku krtani w górnym piętrze występują bardzo często, bowiem nawet u 50-60% chorych. Najrzadziej pojawiają się w raku okolicy głośni, gdyż stanowią 4-10% chorych. Jakie są rodzaje raka krtani? Najczęściej występującym rakiem krtani jest rak płaskonabłonkowy. Szacuje się, że dotyczy nawet 95% przypadków choroby. Sporadycznie stwierdza się występowanie postaci brodawczakowatej raka płaskonabłonkowego. Rzadko też rozwijają się inne postacie tego raka i nowotwory nienabłonkowe. Jeżeli zaś chodzi o stopień zróżnicowania, to w obrębie głośni najczęściej stwierdza się przypadek raka średnio lub wysoko zróżnicowanego (G I-II), w pozostałych częściach krtani częściej rozwijają się raki o niskim stopniu zróżnicowania (G III). Rak krtani – przyczyny Za główną przyczynę powstania raka krtani uważa się narażenie na dym tytoniowy, w którym znajduje się wiele związków kancerogennych, czyli rakotwórczych. Rozwojowi choroby sprzyja nadmierne spożycie wysokoprocentowego alkoholu. Na raka krtani w większym stopniu narażone są również osoby z obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku tego schorzenia. Do czynników ryzyka rozwoju raka krtani zalicza się również: narażenie na metale ciężkie, azbest, opary kwasu chromowego, azotowego, siarkowego, pył węglowy, drzewny, cementowy, niedobory pokarmowe, a zwłaszcza witaminy A i C oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe, stany przedrakowe krtani, jak brodawczaki krtani, leukoplakia, modzelowatość, hiperkeratoza w przewlekłym stanie zapalnym. Złośliwy nowotwór krtani – objawy Rak krtani na początkowym etapie ma bezobjawowy przebieg. Zazwyczaj pierwszym objawem chorobowym jest chrypka. Wraz z zaawansowaniem choroby pojawiają się takie objawy raka krtani, jak: ból przy połykaniu (odynofagia), zaburzenia połykania (dysfagia), duszność, ból ucha i gardła, objawy nieżytu gardła, nieprzyjemny oddech. W ciężkich przypadkach obserwuje się krwioplucie, a guz na szyi staje się wyczuwalny. U chorych na raka krtani dochodzi do utraty masy ciała i rozwinąć się może tzw. krtań beczkowata. Stan ten polega na rozdęciu krtani. Jak rozpoznać raka krtani? Rozpoznanie raka krtani opiera się na następujących badaniach: badanie palpacyjne szyi, badanie laryngoskopowe pośrednie i bezpośrednie i pobranie wycinków do analizy histopatologicznej, USG szyi z oceną węzłów chłonnych i przestrzeni przednagłośniowej, tomografia komputerowa szyi (ocena rozległości nacieku nowotworowego), RTG klatki piersiowej, a w przypadku dużych przerzutów do węzłów chłonnych tomografia komputerowa. Rokowania raka krtani Zdecydowana większość, bo 70-85%, raków krtani rozpoznawanych jest w wysokim stadium zaawansowania. Bezpośrednio przekłada się to na rokowania, które są niekorzystne. Szacuje się, że średnie 5-letnie przeżycie oscyluje w granicach 15-45%. Choroba rozpoznana na wczesnym etapie daje 90% przeżycia 5 lat od momentu rozpoznania. Rak krtani – leczenie Leczenie raka krtani determinowane jest wieloma czynnikami, lecz przede wszystkim stopniem zaawansowania choroby. Na początkowym etapie stosowana jest radioterapia, laserowe wycięcie fałdu głosowego (chordektomia), częściowa laryngektomia – zalecana jest chirurgia endoskopowa pozwalająca na usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek oraz zachowanie funkcji krtani. W przypadku postaci zaawansowanych raka krtani konieczna jest laryngektomia całkowita i leczenie radiologiczne bądź radykalna radioterapia lub równoczesna chemio-radioterapia. W nieoperacyjnym raku krtani prowadzi się leczenie paliatywne, które polega na chemioterapii lub radioterapii. Bibliografia1. P. Krawczyk, E. Osuch-Wójcikiewicz, D. Majszyk i wsp., Leczenie zaawansowanego raka krtani i krtaniowej części gardła – przegląd literatury i doświadczenia własne, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2018, t. 7, nr 2, s. J. Singh Badwal, Laryngektomia całkowita w leczeniu raka krtani w stopniu zaawansowania T4: trendy i ocena czasu przeżycia, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2019, t. 91, nr 3, s. M. Śniadecki, Kryteria rozpoznawania i wczesne objawy chorób nowotworowych, Via Medica, Gdańsk 2015. Jednym z najczęściej zadawanych pytań w przypadku raka i nowotworów złośliwych pytanie o to, jak doszło do jego powstania. Każdy nowotwór złośliwy oraz rak, który jest rodzajem nowotworu złośliwego, charakteryzuje się zaburzonym, odmiennym od zdrowej tkanki sposobem wzrostu oraz możliwością tworzenia przerzutów w innych lokalizacjach, które dalej same rosną jako nowe ogniska nowotworu. Nowotwór złośliwy (neoplasma malignum) – tkanka utworzona z komórek o niskim zróżnicowaniu (mniejszym zróżnicowaniu niż tkanka, z której się rozwija), powstała na skutek niepohamowanego rozrostu, naciekająca naczynia limfatyczne i naczynia krwionośne. Komórki nowotworowe wnikające do naczyń są przenoszone do węzłów chłonnych lub innych narządów, dając przerzuty nowotworowe. Nowotwory wywodzące się z tkanki nabłonkowej noszą nazwę raków (carcinoma), zaś wywodzące się z tkanki mezenchymalnej – mięsaków (sarcoma). Zdrowe komórki dzielą się i rozwijają w sposób zaprogramowany w ich materiale genetycznym. Gdy mnożące się komórki osiągną zaprogramowaną wielkość i dotkną innych komórek – jest to dla nich sygnał, że dalej nie mogą się mnożyć i proces podziału komórkowego zostaje zahamowany. W przypadku komórek nowotworowych sytuacja wygląda zupełnie inaczej, proces namnażania się komórek nowotworowych nie podlega naturalnym mechanizmom kontroli podziałów. Nowotwór rośnie bez względu na otaczające go tkanki. Dochodząc do ściany naczyń krwionośnych lub limfatycznych komórki nowotworowe dalej się dzielą, wnikając do wnętrza naczyń. Oderwane komórki nowotworowe wędrują drogą naczyń chłonnych i osiedlają się w węzłach chłonnych, tworząc w nich przerzuty. Komórki nowotworowe, które przedostały się do naczyń krwionośnych, przemieszczają się w raz z krwią do różnych narządów i zagnieżdżając się w nich tworzą przerzuty odległe. Jeśli guz nowotworowy rozwija się w obrębie przewodu pokarmowego, komórki nowotworowe mogą przejść do żyły wrotnej, która dochodzi do wątroby, i tam rozwijać się jako przerzuty w tym narządzie. Jeśli komórki nowotworowe złuszczają się z powierzchni guza do jamy otrzewnej, mogą w bezpośredni sposób wszczepiać się w otrzewną pokrywającą narządy jamy brzusznej lub otrzewną pokrywającą od wewnątrz powłoki powodując przerzuty do otrzewnej. Jak dochodzi do powstania komórek nowotworowych w zdrowym organizmie? Terminem „kancerogeneza”, „karcinogeneza” określa się ogólnie proces prowadzący od przemiany zdrowej komórki w wyniku mutacji aż do powstania nowotworu złośliwego. Jest on zazwyczaj długotrwały, trwa średnio około 5 lat, ale może być to nawet 10 lat i więcej. Taki czas jest potrzebny na powstanie guza nowotworowego wielkości około 1 cm, który może zostać wykryty za pomocą badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy USG. W badaniach profilaktycznych, takich jak mammografia, kolonoskopia, badania ginekologiczne z biopsją szyjki macicy i inne, można wykryć guzy nowotworowe o mniejszej wielkości, a nawet zmiany przednowotworowe, które nie przekształciły się jeszcze w raka naciekającego. Rak nie-naciekający (rozwijający się w miejscu, in-situ), to rak rozwijający się w powierzchownej warstwie nabłonka, nie przechodzący przez błonę podstawną, która oddziela nabłonek od warstwy, w której znajdują się naczynia krwionośne i limfatyczne. Rak nie-naciekający nie daje przerzutów drogą krwi i układu chłonnego. Jeśli rozwijający się nowotwór przejdzie poprzez błonę podstawną, może wnikać do naczyń krwionośnych i limfatycznych i dawać przerzuty do węzłów chłonnych i narządów odległych. Taki nowotwór nazywamy rakiem naciekającym. Bez względu na to jak długo trwa proces rozwoju nowotworu, jego pierwotną przyczyną jest uszkodzenie normalnej, zdrowej komórki skutkujące jej przemianą w komórkę nowotworową. Wyróżnia się 3 etapy karcinogenezy: I. Inicjacja. W wyniku uszkodzenia określonego genu w DNA zdrowej komórki organizmu dochodzi do powstania pojedynczej mutacji. Uszkodzenie to może być wynikiem wielu różnych czynników, takich jak wrodzone mutacje genowe, czynniki zewnętrzne (fizyczne i chemiczne) a także zakażenie wirusami. Jeśli uszkodzenie nie zostanie naprawione lub komórka nie obumrze w wyniku apoptozy, zostaje zainicjowany proces przemiany nowotworowej. II. Promocja Etap karcinogenezy polegający na dalszym rozwoju zmian genetycznych w DNA komórki prowadzących do przemiany zmutowanej komórki w komórkę nowotworową, posiadającą zdolną do dzielenia się (namnażania) w niekontrolowany sposób. Ten etap może trwać nawet kilka lat. Ostatni etap karcinogenezy, w którym w wyniku procesu namnażania się komórek nowotworowych i ich różnicowania się dochodzi do powstania guza nowotworowego. Nowotwór nabiera zdolności do naciekania tkanek oraz tworzenia przerzutów. Proces ten może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Rys. 1. Etapy karcinogenezy Mechanizmy genetyczne powstawania nowotworu Mutacje genów w DNA zdrowych komórek są zasadniczą przyczyną powstawania komórek nowotworowych i idącego w ślad za tym rozwoju nowotworu. Należy odróżniać te dwa procesy, gdyż inne jest są ich mechanizmy. Przemiana komórki zdrowej w komórkę nowotworową powstaje w wyniku uszkodzenia DNA. Proce ten nosi nazwę onkogenezy. Uszkodzenie DNA odbywa się w wyniku mutacji pojedynczych genów lub chromosomu. Do zmiany w układzie genów może dojść także poprzez dołaczenie do nich genów wirusa. Tak zmieniony gen nosi nazwę onkogenu, zaś gen w zdrowej komórce, odpowiedzialny za podziały komórkowe, który może ulec transformacji w onkogen nosi nazwę protoonkogenu. Uszkodzenia DNA komórek w organiźmie nie są niczym rzadkim. Nadzór nad nimi sprawuje układ odpornościowy, który rozpoznaje i kontroluje uszkodzenia powstające w komórkach. Jeśli układ odpornościowy otrzymuje informację (sygnał) że w danej komórce doszło do mutacji genowej, poprzez sieć białek sygnałowych zahamowuje jej rozwój, blokując jej podział do czasu naprawy uszkodzenia, albo, jeśli naprawa taka nie jest możliwa, uruchamia mechanizm samozniszczenia komórki zwany apoptozą. Geny, które są odpowiedzialne za powstrzymywanie uszkodzonych komórek przed dalszymi podziałami noszą nazwę genów supresorowych. Jednak i te geny, odpowiedzialne za nadzór nad prawidłowym procesem podziałów komórkowych także mogą ulec mutacji i wówczas nadzór nad uszkodzonymi komórkami nie jest dostateczny. W takiej sytuacji komórka nowotworowa powstała wskutek zmian określanych jako inicjacja karcinogenezy ma możliwość przejścia do dalszych etapów rozwoju, jakimi są promocja i progresja. Do takich genów, które są odpowiedzialne za produkcję białek hamujących dzielenie się komórki, jeśli jest ona uszkodzona, należą BRCA1, BRCA2, p53, APC, PTEN. Tab. 1. Mutacje genów supresorowych i związane z nimi nowotwory Nazwa genuUwagiNowotwórMożliwe wykrycie w badaniach genetycznych p53Występuje w około 50% wszystkich nowotworów, powoduje apoptozę komórki uszkodzonej, naprawia komórkę uszkodzoną promieniami UV. Osoby z rozpoznaną mutacja powinny unikać narażenia na promieniowanie jonizujące (promieniowanie rentgenowskie)Rak jelita grubegoRak żołądkaRak płucaGlejak mózguMięsakiBiałaczkiZespół Li-FraumeniInnetak BRCA1Zachorowanie na raka piersi występuje u ponad 70% nosicielek mutacji tego genu. Zaleca się wykonanie zabiegu usunięcia gruczołów piersiowych w czasie ustalonym wspólnie przez lekarza i pacjentkę. Zachorowanie na raka jajnika wynosi ponad 40%. Zaleca się wykonanie obustronnego wycięcia jajników jako postępowania profilaktycznego po 35 Rak piersiRak jajnikatak BRCA2Mutacja tego genu rzadziej prowadzi do wystąpienia raka piersi i/lub raka jajnika w porównaniu do mutacji w genie BRCA1. Cechą charakterystyczną mutacji genu BRCA2 jest występowanie innych nowotworów przewodu piersiRak jajnikaRak żołądkaRak jelita grubegoRak trzustkitak RET1Badanie wykonuje się u osób pochodzących z rodzin, w których często występował rak tarczycyRak rdzeniasty tarczycyZespół MEN IItak APCMutacja genu występuje w rodzinach, w których występuje zespół polipowatości rodzinnej. Mutacja genu APC daje 100% pewność, że powstanie nowotwór złośliwy jelita grubego i jest wskazaniem do zabiegu pankolektomii (usunięciu całego jelita grubego z częścią odbytnicy)Rak jelita grubegotak Gly84GluBadanie wykonywane w przypadku osób z rodzin, w których często występuje rak prostatyBadanie wykonywane w przypadku osób z rodzin, w których często występuje rak prostatyRak prostaty (dziecziczny)tak CHEC2W Polsce nosicielstwo mutacji w tym genie wynosi 1%Rak nerkiRak piersiRak jelita grubegoRak tarczycytak CDH1Mutacja genu e-kadhedryny zwiększa ryzyko zachorowania przed 45 rokiem życiaRak żołądkatak (rzadko wykonywane) RB1Mutacja tego genu występuje rzadko, około 1/ urodzeńSiatkówczaktak Czynniki fizyczne powodujące powstawanie mutacji w genach komórek (czynniki fizyczne karcinogenezy) Czynnikami fizycznymi, które mogą doprowadzić do uszkodzenia genów jest promieniowanie jonizujące (rentgenowskie), promieniowanie ultrafioletowe UV, temperatura czy podrażnienia mechaniczne. O ile rola promieniowania jonizującego w procesie karcinogenezy jest powszechnie znana, o tyle zagrożenie ekspozycją na promieniowanie UV jest znane, ale często ignorowane - nadmierne opalanie się czy korzystanie z solariów prowadzące do powstania czerniaka. Innym czynnikiem fizycznym, o którym należy pamiętać, jest długoczasowe uszkodzenie nabłonka w wyniku tarcia (np. protezy zębowe). Podobny mechanizm obserwowany jest u osób spożywające bardzo ostre potrawy. Powtarzające się długoletnie procesy naprawcze ciągle uszkadzanych tkanek mogą zainicjować proces karcinogenezy prowadzący do powstania raka jamy ustnej czy raka przełyku. Jedną z form długoletniego drażnienia tkanek i powstania przemian nowotworowych jest ekspozycja pracowników na pył azbestowy. Drobne igiełki azbestu wbijają się w tkankę płucną i poprzez długotrwałe drażnienie prowadzą do powstania pierwotnego nowotworu opłucnej – międzybłoniaka (mesothelioma). Jeszcze innym przykładem nowotworu, który może rozwinąć się w skutek czynników fizycznych jest rak wargi, powstały w wyniku wieloletniego uszkadzania termicznego u palaczy fajek. Chemiczne czynniki karcinogenezy Jednym z najbardziej znanych czynników chemicznym prowadzących do karcinogenezy jest alkohol. Podobnie jak czynniki fizyczne, alkohol uszkadza zdrowy nabłonek przewodu pokarmowego, prowadząc do nasilenia procesów regeneracyjnych (naprawczych). Wzmożona aktywność komórkowa w tych procesach może doprowadzić do powstania komórek nowotworowych. Do najczęstszych nowotworów związanych ze spożywaniem alkoholu należy rak przełyku, rak żołądka czy rak gardła. Nikotyna, która uszkadza gen p53 oraz około 40 innych substancji smolistych zawierających takie związki rakotwórcze jak np. arsen, nikiel, polon, kadm, benzen, dibenzoakrydyna są przyczyną powstawania nowotworów związanych z paleniem tytoniu. Do nowotworów tych należą raki płuc, gardła, krtani, jamy ustnej ale także nowotwory przewodu pokarmowego powstałe w skutek działania związków rakotwórczych przenoszonych przez ślinę, jak rak żołądka czy rak trzustki. Ponadto wymienione substancje, przenikając do krwi, są przenoszone do innych narządów w których działają rakotwórczo (np. do pęcherza moczowego). Istnieje olbrzymia ilość zbadanych substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym. W poniższej tabeli przedstawiono ich przykłady z podaniem nowotworów, których mogą być przyczyną. Tab. 2. Substancje chemiczne powodujące powstawanie nowotworów Substancja chemicznaNowotwórOsoby narażone alkoholRak przełykuRak żołądkaRak gardłaRak trzustkiRak wątrobyOsoby nadużywające alkoholu Nikotyna i inne substancje zawarte w dymie tytoniowymRak płucRak jamy ustnejRak gardłaRak przełykuRak żołądkaRak trzustkiRak pęcherza moczowegoPalacze tytoniu (papierosy, cygara, fajka)Osoby żujące tytoń (snus) AzbestMiędzybłoniak opłucnejPracownicy zakładów przerobu azbestu, osoby mające kontakt z azbestem (eternit) Węglowodory aromatyczneRak żołądkaOsoby często spożywające potrawy grilowane RadonRak płucGórnicy (szczególnie palący tytoń) Spaliny samochodowe (różne karcinogeny)Rak płucRak pęcherza moczowegopracownicy kolei, kierowcy zawodowi Azotany i azotyny, przekształcające się w organiźmie do nitroazotanówRak żołądkaRak jelita grubegoOsoby spożywające żywność konserwowaną lub wędzoną (warzywa, produkty mięsne) Wirusy jako przyczyna powstawania nowotworów Działanie wirusów onkogennych (onkowirusów) polega na wbudowaniu części własnych genów w genom komórki człowieka lub uszkodzeniu genów zdrowej komórki. Uważą się, że wirusy onkogenne są odpowiedzialne za około 15% wszystkich nowotworów. Onkowirusy mogą zawierać DNA (adenowirusy) lub RNA (retrowirusy). Profilaktyka w przypadku nowotworów wywoływanych przez wirusy polega na stosowaniu szczepionek lub unikania narażenia na infekcję. Przykłady nowotworów, których powstanie może być wynikiem zakażenia onkowirusami przedstawiono w poniższej tabeli. Tab. 3. Wirusy powodujące powstawanie nowotworów WirusNowotwórPotencjalna droga zakażenia HPV – wirus brodawczaka ludzkiegoRak szyjki macicyRak prąciaRak pochwyRak odbytuRak jamy ustnejDroga płciowa HPV – wirus brodawczaka ludzkiegoRak kolczystokomórkowy skóryKontakt ze skórą osób zakażonych HPV 8Mięsak KaposiegoDroga płciowa HTLV 1Białączka typu T dorosłychPrzenoszony przez krew, mleko ludzkie i męskie nasienie EBV - Wirus Epstain-BarrChłoniaki typu BChłoniaki z komórek TChłoniak BurkittaZiarnica złośliwaRak żołądka80%-90% ludzi jest nosicielami, droga płciowa, przez ślinę Wirus zapalenia wątroby typu B i C (HBV, HCV)Rak pierwotny wątrobyKontakt z krwią zakażoną wirusami, przetoczenia niesprawdzonych odpowiednio preparatów krwi, droga płciowa Opracowanie: dr hab. n. med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed Klinika Chirurgii Onkologicznej Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku » powrót na początek strony Fot: Adam Gregor / Objawy raka krtani często mylone są z przedłużającą się infekcją górnych dróg oddechowych. Wczesna diagnoza każdego rodzaju choroby nowotworowej zwiększa szansę na przeżycie, dlatego nie należy bagatelizować żadnych długo utrzymujących się symptomów. Rak w okolicy krtani z łatwością się rozprzestrzenia, w związku z czym często towarzyszy mu także rak gardła lub tchawicy. W większości przypadków objawy raka krtani sugerują jego złośliwy charakter. Co to jest rak krtani? Rak krtani jest chorobą nowotworową, która polega na nieprawidłowym i nieustannym rozrastaniu się komórek nabłonka krtani. Może się umiejscowić w górnej części krtani (nagłośni) i wówczas najczęściej charakteryzuje się szybkim wzrostem i przerzutami do okolicznych węzłów chłonnych. Z kolei rak krtani zlokalizowany w jej środkowej części (głośni) rozwija się dużo wolniej i rzadziej daje przerzuty. Nowotwór złośliwy w dolnej części krtani (podgłośni) rozwija się bardzo powoli i rokuje gorzej niż pozostałe, często daje przerzuty do płuc. Wcześnie wykryta choroba charakteryzuje się przeżywalnością około 90% na przestrzeni 5 lat, ale często pojawiają się nawroty. Zobacz film: Przeszczep krtani - jak wygląda zabieg? Źródło: 36,6 Pierwsze objawy raka krtani Pierwsze objawy raka krtani zależą od jego umiejscowienia. Wczesne objawy raka nagłośni najczęściej są niespecyficzne, a chora osoba trafia do lekarza z powodu powiększonego węzła chłonnego. Do najczęściej pojawiających się symptomów należą: powiększone węzły, uczucie ciała obcego w gardle, uczucie ucisku w gardle, ból i drażliwość przy przełykaniu pokarmów. Pierwszym objawem raka głośni jest chrypka utrzymująca się powyżej dwóch tygodni i niepoddająca leczeniu. Rak podgłośni rozwija się w podstępny sposób i nie towarzyszą mu wczesne dolegliwości, z reguły zauważa się dopiero jego późne objawy. Późne objawy raka krtani Późne objawy raka krtani są podobne we wszystkich miejscach jego występowania. Symptomami świadczącymi o znaczącym rozwoju choroby są: znaczne problemy z połykaniem, duszności, zamykanie się dróg oddechowych, świst krtaniowy, silny ból gardła (obejmujący jedną stronę), chrypka, obrzęki szyi, powiększone węzły chłonne. Jeżeli występują już późne objawy raka krtani, rokowania są znacznie gorsze niż w przypadku początku choroby. O wiele częściej istnieje też konieczność usunięcia węzłów chłonnych i wdrożenia chemioterapii (na początkowym etapie choroby najczęściej wystarcza radioterapia). Rak krtani – inne objawy Rakowi krtani mogą też towarzyszyć inne, mniej specyficzne objawy, takie jak bolesność krtani, jej zmieniony kształt, guz szyi, a także nieuzasadniona utrata masy ciała, stałe odczuwanie zmęczenia, senność, spadek motywacji czy obniżenie nastroju. Rak krtani może też objawiać się nieustannym uczuciem naciekania czegoś do gardła, odkrztuszaniem wydzieliny, krwistą wydzieliną czy cuchnącym oddechem. Rozpoznanie raka krtani – diagnostyka Najczęściej proces diagnostyczny raka krtani rozpoczyna się już u lekarza pierwszego kontaktu. Na podstawie wywiadu, widocznym symptomów i badania palpacyjnego szyi kieruje on pacjenta na dalsze badania. Obecność komórek nowotworowych jednoznacznie potwierdza tylko wykonanie badania histopatologicznego polegającego na mikroskopowej ocenie komórek wyciętego guza. Dopiero wówczas można z całą pewnością określić, czy ma on charakter złośliwy czy też łagodny. Na wczesnym etapie choroby do jej potwierdzenia najczęściej wystarcza wykonanie badania za pomocą długiego wziernika z kamerą, który umożliwia obejrzenie krtani i pobranie jej małego wycinka. Pomocnymi w diagnostyce badaniami są również badania obrazowe mózgu i ultrasonografia szyi, dzięki którym można ocenić, czy nie doszło do przerzutu komórek nowotworowych do węzłów chłonnych. Z czym można pomylić objawy raka krtani? Objawy raka krtani są na tyle niespecyficzne, że łatwo pomylić je z inną chorobą i niepotrzebnie wpaść w panikę. Dławienie i uczucie ciała obcego w gardle może mieć charakter nerwicowy i nasilać się na skutek stresu. Choroby tarczycy mogą prowadzić do jej powiększenia, dławienia w gardle, powiększenia węzłów chłonnych, obrzęku szyi i chrypki. Ten ostatni symptom jest też często wywoływany przez nadwyrężenie krtani lub zaburzenia hormonalne. Jeśli zaobserwuje się u siebie pierwsze objawy raka krtani, należy zachować spokój i udać się do lekarza. Podczas obserwowania objawów warto pamiętać, że nowotwór ten najczęściej występuje u mężczyzn po 60 roku życia, którzy palili tytoń i nadużywali wysokoprocentowego alkoholu. Ponadto uważa się, że znaczącą rolę w rozwoju raka krtani odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe – może on być chorobą zawodową górników i innych osób narażonych na szkodliwe pyły oraz osób „pracujących głosem”. Trwają także badanie nad wpływem niedoborów na rozwój tego nowotworu – przypuszcza się, że do jego wystąpienia predysponuje brak witaminy D, C oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Zobacz film: Podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka - pierwsza pomoc. Źródło: Dzień Dobry TVN Bibliografia: Wilczyńska U. i Szeszenia-Dąbrowska N., Nowotwory pochodzenia zawodowego w Polsce w latach 1995–2003, “Medycyna Pracy”, 56 (2), 2005, s. 113–120. fot. Adobe Stock Spis treści: Czym jest rak krtani (typy nowotworu) Objawy raka krtani Przyczyny raka krtani Metody leczenia raka krtani Rokowania Czym jest rak krtani (typy nowotworu) Rak krtani to nowotwór złośliwy, na który chorują głównie mężczyźni. Zaliczany jest do tzw. grupy nowotworów głowy i szyi, które cechują się podobnym przebiegiem i mechanizmem rozwoju, jednocześnie jest najczęściej występującym nowotworem w obrębie głowy i szyi. Szacuje się, że rak krtani występuje u mężczyzn aż 10 razy częściej niż u kobiet. Dane te mają związek z częstotliwością palenia, jednak już wkrótce mogą się zmienić. Kobiety coraz częściej sięgają po papierosy. A to palenie tytoniu jest główną przyczyną rozwoju nowotworu złośliwego krtani. Rak krtani zazwyczaj pojawia się miedzy 40. a 70. rokiem życia, jednak szczyt zachorowań przypada na szóstą dekadę życia. Każdego roku w Polsce diagnozowanych jest ok. 2400 przypadków. Podział raka krtani ze względu na występowanie: Rak głośni - najpopularniejszy rodzaj raka krtani, który stanowi nieco ponad 50% wszystkich przypadków. Rozwija się bardzo wolno. W końcowej fazie atakuje okoliczne węzły chłonne. Objawy związane z mową, od chrypki po utratę głosu. Rak krtani okolicy nagłośniowej - stanowi około 30% wszystkich zachorowań na raka krtani. Cechuje się bardzo szybkim rozwojem i szybkim występowaniem przerzutów zwykle do okolicznych węzłów chłonnych. Objawy związane z utrudnionym przełykaniem, uczucie przeszkody w gardle, podrażnienie. Rak krtani okolicy podgłośniowej - najrzadziej występujący rak krtani. Najtrudniejszy do zdiagnozowania, ponieważ przez długi czas przebiega bezobjawowo. Rak krtani - objawy Pierwsze objawy raka krtani nie są charakterystyczne i w bardzo łatwy sposób mogą zostać pomylone z infekcją. Uwagę powinna zwrócić przede wszystkim utrzymująca się 2-3 tygodnie chrypka, zwłaszcza u osoby palącej papierosy. Inne objawy raka krtani to: utrudnione przełykanie i uczucie ciała obcego w gardle, zmiana barwy głosu, bezgłos, świst krtaniowy, nieprzyjemny zapach z ust, ból gardła promieniujący aż do uszu, plucie krwią, częsty kaszel, odkrztuszanie zwiększonej ilości wydzieliny, duszności, powiększone węzły chłonne szyi, duży spadek wagi, ogólne zmęczenie i osłabienie, nienaturalna bladość skóry. Przyczyny raka krtani Rak krtani powstaje w wyniku niekontrolowanego przez organizm wzrostu nieprawidłowych komórek nabłonka krtani. Najczęściej występującą przyczyną raka krtani jest długotrwałe palenie papierosów. Inne przyczyny to nadużywanie alkoholu oraz zapalenie krtani. Rozwojowi raka krtani sprzyjać mogą również: oparzenia krtani, urazy krtani, częste przebywanie w miejscach, gdzie występuje duże stężenie chromu, niklu, azbestu i uranu, rozwój brodawczaków krtani, niedobór witaminy A. Poza powyższymi przyczynami wyróżnić można również inne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na raka krtani. To: wiek powyżej 60 lat, płeć męska, nadużywanie głosu (w przypadku np. nauczycieli śpiewu czy śpiewaków), rasa czarna. Leczenie raka krtani Aby potwierdzić raka krtani, należy pobrać fragment guza krtani do badania mikroskopowego. Zdarza się, że dodatkowo stosuje się również tomografię komputerową szyi, USG węzłów chłonnych szyi, RTG klatki piersiowej oraz tomografię komputerową klatki piersiowej. Co istotne, zawsze gdy pojawia się chrypka trwająca ponad 3 tygodnie, szczególnie u osoby palącej papierosy, powinno być wykonane badanie laryngologiczne. Metoda leczenia raka krtani przede wszystkim zależy od lokalizacji guza oraz stopnia zaawansowania nowotworu. We wczesnej fazie raka krtani stosuje się zwykle radioterapię lub usunięcie zmian laserem. Ewentualnie przeprowadza się operację chirurgiczną oszczędzającą krtań. W zaawansowanym stadium raka krtani stosuje się całkowite usunięcie krtani (całkowitą laryngektomię) i radioterapię. Niekiedy możliwe jest oszczędzenie krtani, wtedy chory poddany jest radioterapii i chemioterapii. Gdy występują przerzuty raka krtani do węzłów chłonnych metodą leczenia jest usunięcie węzłów chłonnych i radioterapia. Laryngektomia - kiedy konieczna? Przeważnie w zaawansowanych stadiach raka krtani konieczny jest zabieg laryngektomii. Polega on na całkowitym lub częściowym usunięciu krtani. Wiążę się to z konsekwencjami, które znacząco wpływają na komfort życia pacjenta. W przypadku laryngektomii częściowej chory zachowuje głos oraz prawidłowe oddychanie. Całkowite wycięcie krtani związane jest zaś z utratą głosu oraz usunięciem okolicznych węzłów chłonnych. Po operacji chory uczy się mowy przełykowej, która jest niska oraz cicha. Może powodować problemy ze zrozumieniem. Może skorzystać również z elektronicznej krtani (laryngofonu), której zakup jest dofinansowywany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Dźwięk pochodzący z elektronicznej krtani zwykle jest nienaturalny, jednak w pełni zrozumiały. Rak krtani - rokowania Rokowania raka krtani przede wszystkim należą od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku raka głośni (najwolniej się rozwijający) przeżycie 5-letnie dotyczy ponad 90% pacjentów. Trzeba pamiętać, że wcześnie zdiagnozowany rak głośni oraz nagłośni (bez przerzutów) może być nawet w 100% wyleczalny. Mniejsze szanse na powrót do zdrowia mają pacjenci z rakiem nagłośni z przerzutami do węzłów chłonnych - tylko 40% szans na przeżycie 5 lat. Gorsze rokowania mają chorzy na raka podgłośni, którego zwykle wykrywa się w bardzo zaawansowanym stadium. Należy również pamiętać, że zdiagnozowanie raka krtani często zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania również na inny typ nowotworu (płuc lub innych nowotworów głowy i szyi). Treść artykułu pierwotnie została opublikowana Więcej na podobny temat:Czy grozi Ci rak krtani?Jak objawia się rak krtani?U kogo najczęściej występuje rak krtani?RAK PRZEŁYKU - OBJAWY nowotworu przełyku i krtaniRak przełyku - przyczyny, objawy, leczenie Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

jak długo rozwija się rak krtani